‘’İcat ettiğimiz her yeni teknoloji, başka yeni
teknolojileri icat etmemize yarayan bir araç haline geliyor ve böylece
büyüyerek devam ediyor.’’ Dan Brown’a ait olan bu söz 21. yüzyılda günlük hayatımızda
bizlerin yaşamını kolaylaştıran ve neredeyse her gün farklı bir yenilik olarak
karşımıza çıkan teknoloji gelişmeleri çok güzel anlatıyor.
İnsanlık bilimsel bilgi birikimini yine insanlığın
yararına sunduğu sürece toplumlar ve doğa bu gelişmelerden olumlu olarak
etkilenmeye devam edecektir. İnsanlık tarihi kadar eski ve insanlığın geçirdiği
evreleri geçiren meslek grupları da bu gelişmelerden zaman zaman olumlu zaman
zaman ise olumsuz etkilenmektedir. Bazen bir mesleğin teknolojiye ayak uydurup
gelişmeleri özümsemesi demek mesleği yapan uzmanlar için işini kaybetme sebebi
olabiliyor. Nitekim şu ana kadar teknoloji destekli araç gereçlerin
gelişmesiyle birçok meslek artık makineler tarafından yapılmaya başlanmıştır.
Bu da haliyle o mesleği yaparak hayatını kazanan kişileri olumsuz etkilemiştir.
Teknolojinin her getirdiği yeniliği sorgusuz sualsız
kabul etmenin doğru olmadığı gibi köktenci bir yaklaşımla reddetmekte son
derece yanlıştır. Birçok meslek grubu maalesef dünyada teknolojinin bu denli
hızlı yükselebileceği gerçeğini ve geleceğini düşünmemiş ve çağı yakalamak
adına çalışmalar yapmamışlardır. Tahmin edildiği üzere zamanla tarihin
sayfalarında ki yerlerini almışlardır.
İnsanlık tarihi ile kaderi bir olan bir meslek grubu
da eczacılık mesleğidir. İlk zamanlarda doğadan elde edilen bitkisel kaynaklı
ürünlerin kullanılmasıyla şifa dağıtmaya çalışan eczacılar, yüzyıllar boyunca
insanoğlunun bilimsel bilgi ve birikiminden faydalanarak mesleklerini
geliştirmişler ve bugünlere kadar gelinmiştir. Özellikle insan sağlığının
iyileşmesi için çalışan ve uzmanlık alanı bu özelde olan mesleklerinde
gelişmesi eczacılık mesleğinin bu günlerde ki konumunu elde etmesi sağlamıştır.
Bilgisayarın icadı ve daha sonraki yıllarda insanlığa dair her bilginin tek bir
tuşa indirgendiği süreçlerde eczacılarda halk sağlığına olan hizmetini
bilgisayar ve teknoloji destekli olarak yapagelmişlerdir.
İnsan sağlığı söz konusu olduğunda elbette tüm süreci
çok daha iyi okumalı, özümsemeli ve refleks alanlarımızı buna göre belirlemeliyiz.
Eczacılık mesleği bu anlamda hem insanlarla direk temasta olması nedeniyle hem
de ilaç endüstri ile olan yakınlığıyla insanların sağlık teknolojilerine olan
bakış açısını ve ilaç teknolojilerini çok iyi okuyabilen bir meslektir. Halk
sağlığı söz konusu olduğunda hiçbir zaman en ufak bir hataya yer verilmemeli ve
tüm gelişmeler en sağlıklı şekilde takip edilmelidir. Bu yüzden eczacılar
sağlık teknolojilerinin getirmiş olduğu yenilikleri temkinli ve sağduyulu
olarak karşılamalıdırlar. Çünkü ilaç ticareti içerisinde büyük ilaç üreticileri
eczacıyı aradan çıkartmak ve ilaç üretim maliyet ve masraflarını azaltmak
isteyebilir. Bu durum asla yapay zeka ve teknoloji karşıtlığı demek değildir.
Eczacılar teknolojinin getirdiği yenilikleri anlık olarak yakalayabildikleri
sürece mesleğin icra alanlarının tamamına hakim olabildikleri sürece bu konuda
bir sıkıntı yaşamayacaklardır.
Günümüzde eczacılar çalıştıkları her alanda
teknolojiyi çok verimli ve akılcı bir şekilde kullansalar da hem insan sağlığı
açısından hem de eczacılık mesleği açısından devrim niteliğinde sayılabilecek
birkaç uygulama denenmektedir.
Bulardan birkaç tanesi şu şekildedir;
2016 yılında Amerika’da kurulan ve sahibinin hepimiz
tarafından bilinen girişimci Elon Musk olan Neuralink isimli şirket nörolojik
hastalıkları tedavi etmek amacıyla hayata geçirilmeye çalışılan bir projedir.
İnsan beyni ile bilgisayar teknolojisini birleştirecek bir arayüz olan bu
proje: insan beyni ile omurilik rahatsızlıklarını implant yoluyla çözmeye
çalışıyor. Hafıza kaybından başlayarak, aksiyeteye, depresyona, inmeye, görme
engeline ve hatta bağımlılığa kadar birçok alanda hizmet vermesi hedefleniyor.
Bir diğer çalışma ise Pillpack. Amazon tarafından 2018
yılında satın alınan bu şirketin çalışma prensibi, online çevrimiçi eczane
sistemi şeklinde isimlendirilebilir. Amerika’da hayata geçilmeye çalışılan bu
uygulama ile Amazon, 500 milyar dolar olan ve her yıl yaklaşık %7 büyüyen
Amerika ilaç pazarını görmüş, bu alanda çalışmalarına ağırlık vermişlerdir.
2013 yılından beri çeşitli yöntemlerle hayata geçirilmeye çalışılsa da zaman
zaman farklı eyaletler de farklı hukuki sorunlarla karışlamaktalar. Zaten ülke
de zincir eczanenin olması gibi bir sorunu olan Amerikalı eczacılar bu uygulama
ile bir başka sorunla karşılaşmışlardır. Sistemin çalışması şu şekilde;
Pillpack web sitesine kayıt olan hasta reçetesini okutuyor ve sistemde görünen
ilaçları kendisine düzenli kullanım aralıklarına göre gönderiliyor. Aslında
internetten alışveriş yapma mantığı ile aynı diyebiliriz.
Bu iki örnekte de gördüğümüz gibi ( birçok farklı
girişimleri ve uygulamaları örnek verebiliriz ) birçok olumlu ve güzel yanları
olsa da ticari kaygı ve kazanç düşüncesiyle eczacının danışmanlığı aradan
çıkartılabilir. Öncelikle eczacının hasta yüz yüze bilgi alışverişi kısıtlaması
bir olumsuz özelliğidir. Öte yandan yapay zekanın kusursuz çalışmaya gerçeğini
de göz önünde bulundurmak son derece önemlidir. Elbette insan faktörü
içerisinde hata payı vardır fakat unutulmamalıdır ki insan sağlığı söz konusu
olduğunda önemli noktalardan bir tanesi de meslek bilgisi, deneyimidir.
YORUMLAR